Puszcza

Puszcza Knyszyńska jest jednym z większych kompleksów leśnych w Polsce. Posiada urozmaiconą i bezjeziorną rzeźbę terenu z rozległymi obniżeniami terenu. Są one podmokłe, co sprawia, że powstały w nich torfowiska tworząc siedliska o odmiennej roślinności, podczas gdy wyższe partie zdominowane są przez lasy grądowe i bory mieszane. Najniżej położone tereny znajdują się w dolinie rzeki Supraśli i jej dopływów i są w większości użytkowane jako łąki i pastwiska.

Obszar Puszczy Knyszyńskiej prawie w całości leży w dorzeczu Supraśli a tylko w niewielkim procencie należy do bezpośredniej zlewni Narwi. Sieć rzeczną posiadającą tworzą główne rzeki: Supraśl, Sokołda, Płoska, Słoja, Czarna oraz mniejsze, które w większości zachowały swój naturalny charakter tj.: Woronicza, Migówka, Łanga, Bartoszycha, Jałówka czy Cieliczanka. Ich długość waha się od 3 km (Jałówka) do 30 km (Czarna).Sieć rzeczną uzupełniają rowy melioracyjne oraz większe bądź mniejsze sztuczne zbiorniki, z czego tych ostatnich w postaci stawów obecnie przybywa. Ważnym elementem układu hydrograficznego Puszczy Knyszyńskiej są naturalne wypływy wód podziemnych – źródliska, młaki, wysięki.

W szacie roślinnej wyróżniają się tu zbiorowiska o charakterze borealnym, do których zaliczają się m.in.: lasy bagienne, postacie łęgów oraz niektóre bezleśne torfowiska wysokie. Zdecydowanie przeważają jednak siedliska borowe: bór mieszany, bór mieszany wielogatunkowy, kontynentalny bór sosnowy. W drzewostanach dominują: sosna zwyczajna oraz świek pospolity. Spore powierzchnie w Puszczy zajmują różne postacie grądów wśród których znalazły się m.in. takie zespoły leśne jak: ciepłolubny grąd miodownikowy oraz grąd wschodnioeuropejski. Najlepiej zachowane grądy występują w centralnej oraz północnej części Puszczy. Lasy łęgowe reprezentowane są m.in. przez zespoły: zespół łęgu olszowo-jesionowego, zespół łęgu gwiazdnicowo-olszowego, zespół łęgu wiązowo-jesionowego. W bezpośrednim sąsiedztwie wydajniejszych źródeł spotkać można źródliskowe lasy olszowe. Siedliska lasów bagiennych tworzone są przez: zespół kontynentalnego boru bagiennego, zespół mszaru sosnowego, zespół borealnej świerczyny bagiennej, zespół sosnowo-brzozowego lasu bagiennego (bielu). Istotnym elementem w szacie roślinnej Puszczy Knyszyńskiej jest również obecność siedlisk związanych z terenami otwartymi, wśród których znajdują się m.in.: starorzecza, drobne zbiorniki wodne, torfowiska wysokie i przejściowe, wrzosowiska, murawy i łąki świeże.
Potrzebę ochrony tego miejsca na większą skalę zaczęto dostrzegać w II połowie XX wieku. Ogromny udział miał w tym miłośnik i badacz tego miejsca – Profesor Witold Sławiński, który stał się patronem powołanego w 1988 roku Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej.

Oprócz parku krajobrazowego, 23 rezerwatów przyrody, licznych pomników przyrody, kompleks Puszczy Knyszyńskiej wchodzi w skład Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 czyli zestawu najbardziej wartościowych obszarów przyrodniczych Europy. Tutaj tworzy go specjalny obszar ochrony siedlisk o nazwie „Ostoja Knyszyńska” oraz obszar specjalnej ochrony ptaków o nazwie „Puszcza Knyszyńska”.